PRACA POGLĄDOWA
Kadm, ołów i rtęć w nerkach człowieka
Więcej
Ukryj
1
Katedra i Zakład Biologii i Parazytologii Medycznej PUM Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. biol. E. Kalisińska
2
Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. K. Ciechanowski
Med Srod. 2013;16(1):75-81
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Rozwój cywilizacji i działalności gospodarczej wpływają na wzrost ilości i różnorodności ksenobiotyków, w tym pewnych metali ciężkich, w środowisku. Dlatego człowiek stale narażony jest na kontakt z wieloma szkodliwymi substancjami znajdującymi się w powietrzu, wodzie, glebie i pożywieniu. Z tak zwanych metali ciężkich (o gęstości >4,5 g/cm3) za najbardziej toksyczne uznaje się kadm (Cd), ołów (Pb) i rtęć (Hg), które nazywane są „trójką metali śmierci” [1]. Narządem krytycznym kumulującym te metale są nerki, które w dużym stopniu biorą udział w procesie detoksykacji. Na stężenie metali w nerkach mają wpływ czynniki środowiskowe, takie jak palenie tytoniu, dieta czy posiadanie amalgamatowych wypełnień stomatologicznych (rtęć), a także czynniki biologiczne – wiek i płeć. Od niedawna prowadzone są także badania o wpływie raka jasnokomórkowego na stężenie tych metali w nerce. Okazuje się, że nerki osób z nowotworem tego narządu w mniejszym stopniu kumulują kadm, niż nerki osób zdrowych. Istotne jest zatem poznanie i dalsze monitorowanie stężeń wybitnie toksycznych metali w tym narządzie wydalniczym, szczególnie u osób z rozpoznanymi schorzeniami nefrologicznymi, łącznie z tymi, które doprowadziły do usunięcia nerki.
The development of civilization and economic activities affect the increase in the number and variety of xenobiotics, including some heavy metals in the environment. Hence, human is constantly exposed to many harmful substances in air, water, soil and food. It is well known that cadmium (Cd), lead (Pb) and mercury (Hg) are the most toxic socalled heavy metals (density >4.5 g/cm3) [1]. The critical organs accumulating these metals are kidneys, which are involved in the detoxification process. The concentration of metals in the kidneys is affected by environmental factors, such as smoking, diet, or amalgam dental fillings (mercury), and some biological factors – as age and gender. Recently, research was conducted on the impact of the Renal Cell Carcinoma (RCC) on the concentration of these metals in kidneys. Patients with kidney cancer accumulate less cadmium than healthy ones. Therefore it is very important to monitor the concentrations of highly toxic metals in the excretory organ, particularly in patients with nephrological
disorders.
REFERENCJE (33)
1.
WHO 2002. Principles and methods for assessment of risk from essential trace elements. Environmental Heath Criteria 228, Geneva 2002.
2.
Barregard L. Svalander C., Schütz A. i in. Cadmium, mercury, and lead in kidney cortex of the generals Swedish population: a study of biopsies from living kidney donors. Environ Health Persp. 1999, 867-871.
3.
Dębski B., Olendrzyński K., Cieślińska J. i in. Inwentaryzacja emisji do powietrza SO, NO, NH, pyłów, metali ciężkich, NMLZO i TZO w Polsce za rok 2007. KASHUE, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 2009.
4.
Friberg L. Cadmium and the kidney. Environ. Health Perspect. 1984, 54: 1-11.
5.
Dobrowolski Z., Drewniak T., Kwiatek W., Jakubik P. Trace elements distribution in renal cell carcinoma depending on stage of disease. Urop. Urol. 2002, 42: 475-480.
6.
Calvo F., Santos Jr D., Rodrigues C.J. i in. Variation in the distribution of trace elements in renal cell carcinoma. Biol. Trace Elem. Res. 2009, 130:107-113.
7.
Moriguchi J, Ezaki T, Tsukahara T. i in. Effects of aging on cadmium and tubular dysfunction markers in urine from adult women in non-polluted areas. Int Arch Occup Environ Health. 2005, 78: 446-51.
8.
Hać E., Krzyżanowski M., Krechniak J. Cadmium content in human kidney and hair in the Gdansk region 1998, The Science of the Total Environment. 1998, 224: 81-85.
9.
Koizumi N, Murata K, Hayashi C, Nishio H, Goji J. High cadmium accumulation among humans and primates: comparison across various mammalian species – a study from Japan. Biol Trace Elem Res. 2008, 121: 205-14.
10.
Bem E., Piotrowski J.K., Turzyrlska E. Cadmium, zinc, copper and metallothionein levels in the kidney and liver of humans from central Poland. Environ. Monit. Asses. 1993, 25: 1-13.
11.
Ilyasova D., Schwartz G.G. Cadmium and renal cancer. Toxicol. Appl. Pharmacol. 2005, 207: 179-186.
12.
Dz. U. UE 2011, nr 420/2011. Rozporządzenie komisji (UE) NR 420/2011 z dnia 29 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.
13.
Jin T., Nordberg M., Frech W. i in. Cadmium biomonitoring and renal dysfunction among a population environmentally exposed to cadmium from smelting in China (ChinaCad). Biometals. 2002, 15: 397-410.
14.
WHO/FAO 2003. Joint Expert Committee on Food Additives and Contaminants.
15.
Nordberg G.F, Nogawa K., Nordberg M.,Friberg L.T. Cadmium [In:] Nordberg G. F., Fowler B.A., Nordberg M., Friberg L.T. Handbook on the toxicology of metals. Elsevier. 2008.
16.
Watanabe T., Zhang Z.W., Moon C.S. Cadmium exposure of women in general populations in Japan during 1991-1997 compared with 1977-1981. Int Arch Occup Environ Health. 2000, 73: 26-34.
17.
Yoo Y.C., Lee S.K., Yang J.Y. Interrelationship between the concentration of toxic and essential elements in Korean Tissues. Journal of Health Science. 2002, 48: 195– 200.
18.
Falandysz J., Kotecka W., Kannan K. Mercury, lead, cadmium, manganese, copper, iron and zinc concentrations in poultry, rabbit and sheep from the northern part of Poland. Sci. of the Total Environm. 1994, 1-3: 51-57.
19.
Yorifuji T, Tsuda T, Inoue S. i in. Long-term exposure to methylmercury and psychiatric symptoms in residents of Minamata, Japan. Environ Int. 2011, 37: 907-13.
20.
Johansen P. Asmund G., Riget F. Human accumulation of mercury in Greenland. Science of the Total Environment. 2007, 377: 173 –178.
21.
Bonda E., Włostkowski T., Krasowska A. Metabolizm i toksyczność kadmu u człowieka i zwierząt. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2007, 1–2: 87–97.
22.
Zawadzka T, Brulifiska-Ostrowska E, Wojciechowska-Mazurek M. i in. Cadmium and lead levels in domestic and imported cigarettes (in Polish) Rocz Panstw Zakl Hig. 1989, 40:145-152.
23.
Bem E., Orlowski C., Piotrowski J.K. i in. Cadmium, zinc, copper, and metallothionenein levels in the kidney and liver of inhabitants of Upper Silesia (Poland). Int Arch Occup Environ Health. 1993, 65: 57– 63.
24.
Dynerowicz-Bal E, Andrzejak R, Antonowicz-Juchniewicz J. i in. Wpływ zawodowego narażenia na arsen i metale ciężkie na aktywność katepsyn i ich inhibitorów w surowicy krwi pracowników huty miedzi. Med. Pracy 2005, 56: 347-361.
25.
Piątowska D. Zarys kariologii. Wyd Med. Warszawa 2002.
26.
Virtanen JK, Rissanen TH, Voutilainen S, Tuomainen TP. Mercury as a risk factor for cardiovascular diseases. J Nutr Biochem. 2007, 18: 75-85.
27.
Ye X, Qian H, Xu P. i in. Nephrotoxicity, neurotoxicity, and mercury exposure among children with and without dental amalgam fillings. Int J Hyg Environ Health. 2009, 212: 378- 86.
28.
Mortada W., Sobh M., El-Defrawy M. The exposure to cadmium, lead and mercury from smoking and its impact on renal integrity. Med Sci Monit. 2004, 10:112-116.
29.
Dz. U. 2011, Nr 274, poz 1621. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie najwyższych dopuszczlanych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
30.
Falnoga I., Tusˇek-Zˇnidaricˇ M., Horvat M., Stegnar P. Mercury, Selenium, and Cadmium in Human Autopsy Samples from Idrija Residents and Mercury Mine Workers. Environ. Res. 2000, 3: 211-218.
31.
Sapota A., Skrzypińska-Gawrysiak M. Pary rtęci i jej związki nieorganiczne. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy. 2010, 3: 85-149.
32.
Złotkowska R., Zając-Nędza M. Ostre zawodowe zatrucie rtęcią – opis przypadku. Med. Pracy. 2002, 53: 315–317.
33.
Asano S. Eto K., Kurisaki E. i in. Acute inorganic mercury vapor inhalation poisoning. Pathol. Int. 2000, 50: 169–174.