Rak szyjki macicy – czynniki ryzyka i nowe możliwości profilaktyki w Polsce

Wprowadzenie i cel:
Rak szyjki macicy jest czwartym pod względem częstości rozpoznań nowotworem wśród kobiet na świecie. W samym 2020 roku odnotowano ponad 604 tys. nowych przypadków zachorowania na ten nowotwór, zaś liczba zgonów wyniosła ponad 340 tys. Pomimo widocznej poprawy w zakresie leczenia tej choroby rak szyjki macicy wciąż stanowi poważny globalny problem. Celem niniejszej pracy jest analiza kluczowych czynników ryzyka związanych z rozwojem raka szyjki macicy, przedstawienie nowych możliwości prewencji tej choroby w Polsce, jak i ocena istniejących już sposobów jej zapobiegania.

Opis stanu wiedzy:
Głównym czynnikiem ryzyka raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem HPV. Do rozwoju tego nowotworu predysponują również inne czynniki, takie jak zakażenie HIV i Chlamydia Trachomatis, przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, palenie papierosów czy podejmowanie licznych kontaktów seksualnych. Wywiady przeprowadzone z pacjentkami prowadzą do wniosku, że nawrót raka szyjki macicy często zależy od doświadczenia poronienia, stopnia zaawansowania klinicznego choroby oraz zastosowanego leczenia. Profilaktyka obejmuje szczepienia przeciw HPV, populacyjne badania cytologiczne kobiet oraz testy na obecność HPV. W czerwcu 2023 roku wprowadzono w Polsce możliwość darmowego szczepienia przeciw HPV dla dzieci w wieku 12 i 13 lat.

Podsumowanie:
Rak szyjki macicy wciąż pozostaje poważnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. W ostatnich latach statystyki uległy znacznej poprawie dzięki wprowadzeniu szczepień ochronnych i większej dostępności badań przesiewowych. Program darmowych szczepień w Polsce to kolejny krok w kierunku rozwijania profilaktyki pierwotnej w naszym kraju. Pozostaje mieć nadzieję, że sytuacja na tym polu ulegnie poprawie również w biedniejszych krajach świata.

Introduction and objective:
Cervical cancer is the fourth most frequently diagnosed cancer among women worldwide. In 2020 alone, there were more than 604,000 new cases of this cancer, with a total of more than 340,000 deaths. Despite visible improvements, cervical cancer is still a major global problem. The aim of this review is to analyze the key risk factors associated with the development of cervical cancer, evaluate existing prevention method, and present new opportunities for prevention in Poland.

Brief description of the state of knowledge:
The main risk factor for cervical cancer is HPV infection. Other factors, such as HIV and Chlamydia Trachomatis infection, oral contraceptives, smoking and multiple sexual contacts, also predispose to the development of this cancer. The recurrence of the disease often depends on the presence of a history of miscarriage, tclinical severity and the treatment used. Prevention includes HPV vaccination, population-based cytological screening of women and HPV testing. In June 2023, Poland enabled the possibility of free HPV vaccination for children aged 12 and 13.

Summary:
Cervical cancer remains a major challenge for modern medicine. Statistics have improved significantly in recent years due to the introduction of immunization and greater availability of screening tests. The free vaccination programme in Poland is another step toward developing primary prevention in our country. It is hoped that the situation will also improve in the poorer countries of the world.

REFERENCJE (48)

Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, Bray F. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin. 2021 May;71(3):209–249. doi:10.3322/caac.21660. Epub 2021 Feb 4. PMID: 33538338.

eISSN:	2084-6312
ISSN:	1505-7054