PRACA ORYGINALNA
Zanieczyszczenie kadmem powietrza atmosferycznego miast śląskich
1
Zakład Higieny, Bioanalizy i Badania Środowiska
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Kierownik: dr hab. n. med. J. Stojko
Autor do korespondencji
Aleksandra Moździerz
Zakład Higieny, Bioanalizy i Badania Środowiska ŚUM 41-200 Sosnowiec, ul. Kasztanowa 3a tel/fax: 32 269 98 25
Zakład Higieny, Bioanalizy i Badania Środowiska ŚUM 41-200 Sosnowiec, ul. Kasztanowa 3a tel/fax: 32 269 98 25
Med Srod. 2014;17(1):25-33
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Od wielu lat prowadzone są badania oceniające zagrożenie środowiska i ryzyko utraty zdrowia populacji narażonej na działanie metali ciężkich, w tym kadmu. Celem pracy była ocena poziomu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego kadmem w roku 2009, uwzględniając okres letni oraz zimowy – grzewczy, przeprowadzono analizę porównawczą analogicznych danych pochodzących z lat wcześniejszych. 2005–2008.
Materiał i metody:
W opracowaniu wykorzystano wyjściowe dane statystyczne pomiarów zanieczyszczeń powietrza, pochodzących z poszczególnych stanowisk pomiarowych zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego. Pomiary wykonano w ramach systemu sanitarnych badań atmosfery (Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach). Próbki pyłu PM10 poddane były obróbce w celu oznaczenia kadmu (Cd) metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA).
Wyniki:
W roku 2009 wartości średnich rocznych stężeń kadmu w powietrzu atmosferycznym wynosiły od 0,7 ng/m3 do 5,3 ng/m3. Najwyższe stężenie kadmu zanotowano na terenie jednostki administracyjnej Miasteczko Śląskie, a najniższe w Jaworznie. Docelowy poziom kadmu (5 ng/m3) w powietrzu wyznaczony ze względu na ochronę zdrowia ludzi został przekroczony pozostałych dziesięciu stacji pomiarowych zarówno w roku 2009 jak i przedziale czasowym 2005–2008 docelowy poziom kadmu wyznaczony normatywem nie został przekroczony. Zebrane dane wskazują na sezonową zmienność stężenia kadmu w powietrzu atmosferycznym.
Wnioski:
Poziomy zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego kadmem na terenie badanych miast Śląska w roku 2009 jak i w latach 2005–2008 utrzymują się na podobnym poziomie
Od wielu lat prowadzone są badania oceniające zagrożenie środowiska i ryzyko utraty zdrowia populacji narażonej na działanie metali ciężkich, w tym kadmu. Celem pracy była ocena poziomu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego kadmem w roku 2009, uwzględniając okres letni oraz zimowy – grzewczy, przeprowadzono analizę porównawczą analogicznych danych pochodzących z lat wcześniejszych. 2005–2008.
Materiał i metody:
W opracowaniu wykorzystano wyjściowe dane statystyczne pomiarów zanieczyszczeń powietrza, pochodzących z poszczególnych stanowisk pomiarowych zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego. Pomiary wykonano w ramach systemu sanitarnych badań atmosfery (Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach). Próbki pyłu PM10 poddane były obróbce w celu oznaczenia kadmu (Cd) metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA).
Wyniki:
W roku 2009 wartości średnich rocznych stężeń kadmu w powietrzu atmosferycznym wynosiły od 0,7 ng/m3 do 5,3 ng/m3. Najwyższe stężenie kadmu zanotowano na terenie jednostki administracyjnej Miasteczko Śląskie, a najniższe w Jaworznie. Docelowy poziom kadmu (5 ng/m3) w powietrzu wyznaczony ze względu na ochronę zdrowia ludzi został przekroczony pozostałych dziesięciu stacji pomiarowych zarówno w roku 2009 jak i przedziale czasowym 2005–2008 docelowy poziom kadmu wyznaczony normatywem nie został przekroczony. Zebrane dane wskazują na sezonową zmienność stężenia kadmu w powietrzu atmosferycznym.
Wnioski:
Poziomy zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego kadmem na terenie badanych miast Śląska w roku 2009 jak i w latach 2005–2008 utrzymują się na podobnym poziomie
Background:
For many years, researchers have evaluated environmental damage caused by heavy metals, including cadmium, as well as health risks in the population exposed to them. Thus the aim of our study was to evaluate cadmium levels in the atmospheric air in 2009, including summer and winter heating season. A comparative analysis was performed using the corresponding data from 2005–2008.
Material and Methods:
In the study, we used the statistical output data of air pollution obtained from particular measurement stations in the Silesian Voivodeship. The measurements were taken in the Provincial Sanitary and Epidemiological Station in Katowice city as a procedure of environmental monitoring. PM10 samples were processed to determine cadmium(Cd) concentration using atomic absorption spectrometry(AAS).
Results:
In 2009, annual average cadmium levels in the atmospheric air were 0.7 ng/m3 – 5.3 ng/m3. The highest level was recorded in Miasteczko Śląskie and the lowest one in Jaworzno. The target level of cadmium (5 mg/m3) in the air for the protection of human health was exceeded within the station – Miasteczko Śląskie. In the other ten measuring stations both in 2009 as well as the time interval 2005–2008 target of cadmium determined annum has not been exceeded. The collected data indicate a seasonal variation of the cadmium concentration in ambient air.
Conclusions:
The levels of air pollution by cadmium in the cities studied Silesia in 2009 and in the years 2005–2008 have remained at a similar level.
For many years, researchers have evaluated environmental damage caused by heavy metals, including cadmium, as well as health risks in the population exposed to them. Thus the aim of our study was to evaluate cadmium levels in the atmospheric air in 2009, including summer and winter heating season. A comparative analysis was performed using the corresponding data from 2005–2008.
Material and Methods:
In the study, we used the statistical output data of air pollution obtained from particular measurement stations in the Silesian Voivodeship. The measurements were taken in the Provincial Sanitary and Epidemiological Station in Katowice city as a procedure of environmental monitoring. PM10 samples were processed to determine cadmium(Cd) concentration using atomic absorption spectrometry(AAS).
Results:
In 2009, annual average cadmium levels in the atmospheric air were 0.7 ng/m3 – 5.3 ng/m3. The highest level was recorded in Miasteczko Śląskie and the lowest one in Jaworzno. The target level of cadmium (5 mg/m3) in the air for the protection of human health was exceeded within the station – Miasteczko Śląskie. In the other ten measuring stations both in 2009 as well as the time interval 2005–2008 target of cadmium determined annum has not been exceeded. The collected data indicate a seasonal variation of the cadmium concentration in ambient air.
Conclusions:
The levels of air pollution by cadmium in the cities studied Silesia in 2009 and in the years 2005–2008 have remained at a similar level.
PODZIĘKOWANIA
Autorzy dziękują Panu mgr. inż. Andrzejowi Tyczyńskiemu
za cenne uwagi i pomoc w realizacji powyższego opracowania.
FINANSOWANIE
KNW-1-144/P/2/0 – badania statutowe
REFERENCJE (37)
1.
Kapka L., Zemła B., Kozłowska A., Olewińska E., Pawlas N.:Jakość powietrza atmosferycznego a zapadalność na nowotworypłuc w wybranych miejscowościach i powiatach województwaśląskiego. Prz. Epid. 2009, 63:439-444.
2.
Wilk A., Kalisińska E., Różański J., Łanocha N.: Kadm, ołówi rtęć w nerkach człowieka. Med. Środowiskowa. 2013, 16,1:75-81.
3.
Trojanowska M., Świetlik R.: Ocena ryzyka nowotworowego związanego z narażeniem inhalacyjnym na benzo(a)piren w wybranych miastach Polski. Med. Środowiskowa. 2013, 16, 2:14-22.
4.
Juszko-Piekut M., Kołosza Z., Moździerz A.: The influence of selected environment al factors of lung cancer incidence in immigrant population of industrial areas. Pol. J Environ. Stud. 2004, 13, 2:174-180.
5.
Agency for Toxic Substances and Diseases Registry (ATSDR): Toxicological Profile for Cadmium. US Department of Health and Human Services, Public Health Service, Atlanta, GA.USA, 1999.
6.
Hławiczka S.: Metale ciężkie w środowisku. Prace instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko. 2008.
7.
Ostrowska P.: Kadm, występowanie, źródła zanieczyszczeń i metody recyklingu. Gospodarka Surowcami Mineralnymi. 2008, 24:255-260.
9.
Moździerz A., Juszko-Piekut M., Kołosza Z. et al.: Comperative study of certain pollutant concentration in the former Katowice voivodeship (1991-1998 and 1983-1990). Pol. J. Environ. Stud. 2007, 16, 2: 399-404.
10.
Hać E., Krzyżanowski M., Krechniak J.: Cadmium content In human kidney and hair, In the Gdansk region. Sci. Total. Environ.1998, 224:81-85.
11.
Cadmium and cadmium compounds. IARC Monogr. Eval. Carcinog. Risk Hum. 1993, 58:119-237.
12.
Internetowy System Aktów Prawnych, Dz. U. 2002 Nr 87 poz.796 [http://isap.sejm.gov.pl/Detail...].
13.
Internetowy System Aktów Prawnych, Dz. U. 2003 Nr 1 poz.12 [http://isap.sejm.gov.pl/Detail... System Aktów Prawnych, Dz.U. 2008 nr 25 poz. 150 [http://isap.sejm.gov.pl/Detail... 150].
14.
Dyrektywy – Eur-Lex, Dz.U. L 152z 11.6.2008 [http://eurlex. europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:152:0 001:0044:pl:PDF].
15.
Bonda E., Włostkowski T., KrasowskaA.: Metabolizm i toksyczność kadmu u człowieka i zwierząt. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych. 2007, 1-2:87-97.
16.
Floriańczyk B.: Toksyczne i kancerogenne właściwości kadmu. Nowiny Lekarskie. 1995, 64: 737-754.
17.
Friberg L., Elinder C.G., Kjelstrom T.: Cadmium. Environmental Health Criteria 134. World Health Organization, Geneva, 1992.
18.
Waalkes M.P.: Cadmium carcinogenesis in review. J. Inorg. Biochem. 2000, 79: 241-244.
20.
Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018. Katowice 2011. [http://www.slaskie.pl/zalaczni... 1315812365/1315812504.pdf].
21.
Krajowy raport mozaikowy o stanie środowiska – województwo śląskie. Inspekcja Ochrony Środowiska, Katowice 2009. [http://www.katowice.pios.gov.p...- 07/mozaika.pdf].
22.
Inspekcja Ochrony Środowiska: Jakość powietrza w Polsce w roku 2009 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach PMŚ, Warszawa 2010. [http://www.gios.gov.pl/zalaczn... artykuly/raport_pms_2009.pdf].
23.
Cenowski M.: Zawartość arsenu, kadmu i niklu w pyle PM10 na obszarach o różnym stopniu antropopresji. Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów. 2009, 43:94-103.
24.
Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Krajowa inwentaryzacja emisji SO2,NOx,CO,NH3,NMLZO,pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2008-2009 w układzie klasyfikacji SNAP i NFR. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 2011 [http://www.kobize.pl/materialy..._ krajowe/Raport_LRTAP_2009.pdf].
25.
Hławiczka S.: Krajowa emisja kadmu, ołowiu, arsenu, niklu, chromu, miedzi i cynku z obszaru Polski do atmosfery w latach 1980-2005. Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów. 2008; 42:137-147.
26.
BIP Urząd Miejski Lubliniec, Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla gminy Lubliniec na lata 2010-2013 z perspektywą do 2018r. Lubliniec 2010.
27.
Dyrektywy – Eur-Lex, Dyrektywa 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu, Dz. U. Unii Europejskiej z dnia 26.01.2005 poz. L.23/3 [http://eur-lex.europa. eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004L010 7:20090420:PL:PDF].
28.
European Environment Agency, Change (%) in cadmium emissions 1990-2008 (EEA member countries) [http://www.eea.europa.eu/data-...- emissions-1990-2007-eea-member-countries-1].
29.
Czeczot H., Skrzycki M.: Kadm – pierwiastek całkowicie zbędny dla organizmu. Postępy Hig. Med. Dośw. 2010, 64:38-.[http://www.phmd.pl/fulltxt.php...].
30.
Satarug S., Baker J.R., Reilly P.E. et al.: Changes in zinc and copper homeostasis in human livers and kidneys associated with exposure to environmental cadmium. Hum. Exp. Toxicol., 2001, 20: 205-213.
32.
Waisberg M., Joseph P., Hale B., Beyersmann D.: Molecular and cel lular mechanisms of cadmium carcinogenesis. Toxicology. 2003, 192: 95–117.
33.
Młynek V., Skoczyńska A.: Prozapalne działanie kadmu. Post. Hig. Med. Dośw., 2005,59: 1-8.
34.
Marchewka Z., Grzebinoga A.: Substancje chemiczne-czynnikami ryzyka nefropatii cukrzycowej. Post. Hig. 2009, 63: 592-597.
35.
Bernard A.: Cadmium and its adverse effects on human health. Indian J. Med. Res. 2008, 128: 557–564.
36.
Koyama H., Kitoh H., Satoh M., Tohyama C.: Low dose exposure to cadmium and its health effects. I. Genotoxicity and carcinogenicity. Nippon Eiseigaku Zasshi. 2002. 57: 547– 555.
37.
Godt J., Scheidig F., Grosse-Siestrup C. et al.: The toxity of cadmium and resulting hazards for human health. Journal of Occupational Medicine and Toxicology. 2006. 1:22 [http://www.occup-med.com/conte...].
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
